Aanleiding
Door de Covid-19 lockdowns moesten alle cursussen aan de WUR een overgang maken naar grotendeels of volledig online onderwijs. De vernieuwing vond op grote schaal plaats, alle vakken aan de WUR (BSc en MSc) kregen ermee te maken, hoewel bij een deel van de lab- en excursievakken, en een deel van de stages het niet of zeer beperkt mogelijk bleek de vernieuwing door te voeren.
Docenten moesten gericht online tools inzetten, hun onderwijs grotendeels online verzorgen. Zij moesten kennis opdoen over de functionaliteiten en werking van online tools, een positieve houding ontwikkelen ten aanzien van online onderwijs, en vaardigheid verwerven in het online lesgeven, begeleiden en toetsen. Belangrijk was ook dat andere werkzaamheden online moesten plaatsvinden.
Om de transitie te ondersteunen was er een aanbod van trainingen en online consultatie sessies voor docenten door trainers van de ondersteunende dienst (ESA). Tevens werden online tips/pagina’s opgezet op intranet en vonden inspiratie- en uitwisselingsbijeenkomsten tussen docenten plaats. De ondersteunende diensten stonden paraat met helpdesks en experts om problemen te verhelpen.
Hoe leren docenten?
Het leren vond op veel verschillende manieren plaats. Nagenoeg alle docenten leerden door te experimenteren met nieuwe tools en door andere onderwijsactiviteiten, zoals het online college geven, maken van online (samenwerkings)opdrachten voor studenten of online toetsing. Een deel van de docenten volgde ook trainingen vanuit de docent support afdeling voor online didactiek en/of nieuwe tools; deze trainingen bestonden uit korte online bijeenkomsten waarin toepassingen getoond werden en waarin docenten hun ideeën en tips konden uitwisselen. Een groot deel van de docenten ging zelf actief op zoek naar informatie en goede voorbeelden op het internet, intranet en pagina’s van de WUR. Een aantal programma’s en leerstoelgroepen organiseerde specifieke uitwisselingsbijeenkomsten voor hun docenten rondom bepaalde topics, zoals bijvoorbeeld het werken met break-out groepen. Een aantal docenten ging op zoek naar informatie bij collega docenten of vroeg collega docenten actief om hulp. Opvallend was dat vooral docenten die zich al zeker voelden over online onderwijs, en relatief weinig stress ervaarden, vaker trainingen volgden en ook tevredener waren over het aanbod aan faciliteiten en ondersteuning.
Lessons Learned
De meeste docenten voelden zich toegerust om hun vak online te verzorgen, hoewel dit niet zonder stress ging en dit veel extra tijd kostte. In het begin van de lockdown vervingen veel docenten vooral hun traditionele aanpak door een online aanpak, maar gedurende de periode die volgde veranderden steeds meer docenten hun onderwijs grondig, door een andere opzet, nieuwe werkvormen en tools. Na afloop van de lockdowns stonden meer docenten open voor een blended aanpak met meer online componenten dan voorheen. Docenten waren gemotiveerd om online les te geven en gemiddeld genomen tevreden over de ondersteuning en professionalisering die werd georganiseerd. Studenten bleven de vakken met eenzelfde tevredenheid belonen. Ook gingen prestaties niet omlaag, maar zelfs wat omhoog. Studenten waren wel minder gemotiveerd, en vertoonden iets minder inzet in het leren.
Onderzoek liet zien dat er een viertal docentprofielen onderscheiden kon worden: (1) kritisch maar leergierig (31%), (2) positief maar gestrest (33%), (3) terughoudend (20%) en (4) positief en relaxed (8%).